Perakende Okulum Mağazacılığı Uzmanından Öğrenin
Dünya ticaret sisteminde “Uluslararası rekabet” olarak bilinen uluslararası pazar paylaşımı çabaları yoğunlaşmıştır. Bu çabaların bir kısmı iç pazarların korunması üzerine yoğunlaşırken önemli bir bölümü ise uluslararası pazarlara açılma yönünden mevcut sorunların aşılmasına yöneliktir. Ancak, diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de pek çok işletme iç pazara yönelik olarak çalışmayı tercih etmektedir.
Bunun nedeni ise, iç pazarda rakiplerin sayısının az olması, rekabetin fazla olmaması, ihracatta gümrük formaliteleri ile uğraşma sorununun olmasıdır. Bütün bunlara rağmen işletmeler dış pazarlara yönelmektedirler. Dış pazarlara yönelmenin başlıca nedenlerini şöyle sıralamak mümkündür. İç pazarın durgunluğu ve doymuşluğu, yasal kısıtlamalar, dış satımda uygulanan teşvikler ve pazarların çok çeşitli ve çok boyutlu olmaları, rekabetçi olunabildiği ölçüde iç pazarla mukayese edilemeyecek büyük satış ve kar imkanları sağlamasıdır. İşletmenin iç yapısından kaynaklanan faktörler genelde güçlü ve zayıf yönlerinin değerlendirilmesi ile ortaya çıkmaktadır. Örneğin, işletmenin ürünleri, rekabetçi fiyatları, teknolojisi, insan gücü kaynaklarının nitelik ve niceliği, tedarik yapısı, kapasitesi ve yönetim anlayışı önemli faktörler olarak ihracata yönelmeyi belirlemektedir. Belirtilen bu nedenlerin dışında dünya ekonomisindeki gelişmeler dikkate alındığında uluslararası pazarlara açılmada işletmeler yönünden önemli sayılabilecek faktörler şöyle sıralanabilir;
1. Uluslararası ekonomik bütünleşmelerin yapısı ve niteliği değişmektedir. Gümrük Birlikleri (AB-Avrupa Birliği, EFTA-Avrupa Serbest Ticaret Birliği, NAFTA-Kuzey Amerika Serbest Ticaret Antlaşması vb. ) içinde iki veya çok taraflı antlaşmalarla yabancı yatırımlara ve ticarete konulan engeller ve sınırlamalar yavaş yavaş kaldırılmaktadır.
2. İşletmelerin dünya pazarlarından pay alma çabaları uluslararası rekabetin niteliğini ve yoğunluğunu etkilemektedir. Gümrük duvarları ile korunan iç pazarın dışına çıkmak ve dinamik bir rekabet ortamı ile karşılaşmak işletmeyi ve ürünlerini daha kaliteli ve verimli hale getirir.
3. Endüstriyel işbirliği, teknoloji transferi ve yönetim bilgisinin paylaşımı için yarattığı ortam özellikle gelişen ülkelerin kalkınma çabalarında ihracata yönelik ortak girişimleri de ön plana çıkarmaktadır.
4. İletişim ve ulaşım araçlarındaki gelişmeler markalı ürünlerin dünya ölçeğinde tanınmasını sağladığından yeni potansiyel pazarlar yaratılmış ve pazarlamada uluslararası yaklaşımı da güncel hale getirmiştir.
5. İşletmeler arası ortak girişimler dış Pazar fırsatlarının değerlendirilmesi yönünden işletmelere kolaylıklar sağlamaktadır. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin sorunlarının giderilmesi bakımından yurt içindeki ve dışındaki işletmelerle oluşturulacak ortak girişimler vb. organizasyonlar uluslararası pazarda rekabetçi üstünlük elde etmede önemli katkılar sağlamaktadır.
6. İşletmenin üretim kapasitesi tümüyle kullanılmıyorsa veya kapasite arttırma olanağı varsa uluslararası pazarlara açılmak toplam satış ve karın artmasını sağlar. Kapasite kullanımının artması birim maliyetlerini düşürmek suretiyle birim kar marjının artması ile sonuçlanır.
7. Yurt içi pazarında satışlar mevsimlik oynamalar gösteriyorsa, durgun sezonlarda ihracat yoluyla üretim dengeli ve sürekli hale gelir.
8. Uluslararası pazarlara açılmak işletmeleri geleceğin getireceği koşullara hazırlar. Avrupa Birliğine tam üye olunduğunda dış pazarlarda ortaya çıkan fırsatlardan en çok dış pazarlara önceden açılan işletmeler yararlanır. AB üyeliği sonucu yabancı ürünler iç pazara kolay girebilir duruma geldiğinde, işletmelerin iç pazar payları azalınca, dış pazarlara önceden açılmış, işletmeler bu azalmayı kısmen veya tamamen dengeleyebilirler.