Perakende Okulum Mağazacılığı Uzmanından Öğrenin
Bu kısımda vereceğimiz liste, işletmenin yönetsel kaynaklarına ilişkin stratejik avantajların analiziyle ilgilidir. Bunların her biri, değişik stratejiler uygulayarak, işletmenin amaçlarına ulaşma yeteneğini ilgilendirmektedir. Dünyaca tanınmış bazı işletmeler, örneğin IBM, General Elektrik gibi bu stratejik avantajların hepsine sahiptirler.
İşletmenin yönetsel durumuna ilişkin stratejik avantaj sağlayan etmenler şunlardır:
– Bir bütün olarak işletmenin ve ana bölümlerinin amaç ve hedeflerindeki açıklık.
– İşletmenin piyasada ve halk nezdinde sahip olduğu prestij ve imajı.
– Örgüt yapısı ve örgüt ikliminin verimliliği ve etkinliği.
– İşletmede bilgi akışı, haberleşme ve karar verme süreçlerinin etkinliği.
– Endüstride işletmenin büyüklüğü (endüstri pastasına ve büyük rakiplere oranla büyüklüğü).
– İşletmenin fonksiyonel bölümleri arasındaki işbirliği derecesi.
– İşletmede stratejik yönetim, plânlama ve örgütlenme sisteminin etkinliği.
– Amaçlara ulaşma konusunda işletme içinde tutulan kayıtlar: Sahip olunan bu kayıtlar nelerden ibarettir, rakip ve benzer işletmelere kıyasla bu durum iyi midir?
– Yerel yönetimler, hükümet kurumları ve diğer düzenleyici kurumlar (odalar, birlikler ve benzeri) ile işletmenin ilişkileri ve onları etkileme sistemlerinin etkinliği.
– İşletmede plânlama ve diğer konularda kurulan kurmay destek sistemlerinin etkinliği.
– İşletmenin yenilik ve değişimlere uyabilme kapasitesi.
– Yönetim bilişim ve bilgisayar sistemlerinin etkinliği ve verimliliği.
Yukarıda verilen kontrol listesi işletmenin bir bütün olarak yönetsel kaynaklarına ilişkin faktörlerinin analiz edilmesi, güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya çıkarılmasıyla faaliyetlerinin düzeltilmesi konusunda rehber olmaktadır. Bu liste her bakımdan mükemmel ve tam olarak nitelenemez, mutlaka unuttuğumuz bazı şeyler olabilir, ancak başlangıç için çok yararlı olacağını ifade etmek gerekir.
Nihayet işletme değerlemesinde önemli bir yöntem olarak, aynı faaliyet konusunda çalışılan işletmelerin kârlılık ve verimlilik yönünden karşılaştırmalarını sayabiliriz. Bunun için, işletmelerin yayınlanan bilânço, kâr zarar tablolarıyla diğer reklâm bilgilerinden yararlanılabilir. Daha önce de açıkladığımız gibi burada amaç mevcut olan farklılıkları ortaya çıkarmak değil, bilakis farklılığın nedenlerini araştırarak ortaya koymaktır. Böylece, karşılaştırmalı bir değerleme yapılacak, rakiplerin örnek alınabilecek davranış ve stratejileri taklit edilebilecek ya da bunlara karşı gerçekçi stratejiler geliştirilebilecektir.
Özet olarak, işletme değerlemesinde, güçlü ve zayıf yönlerin analizi başlığı altında incelemiş bulunduğumuz, bu bölümde dikkate alınması gereken birçok faktörü incelemiş bulunmaktayız. Bu analiz sonucunda bir işletme hangi stratejik alternatiflerin kendisine yararlı olabileceği konusunda birçok değerli bilgilere sahip olabilmektedir. Bu faktörlerdeki olumsuzlukların çok olması işletmenin stratejik gelişme ve büyüme yeteneğini sınırlayıcı bir unsur olmaktadır. Buraya kadar genel çevre analizi, yakın çevre analizi ve işletme analizlerini yaparak, çevrenin sunduğu tehlike ve tehditler imkân ve fırsatları işletmenin rakiplerine kıyasla güçlü ve zayıf taraflarını incelemiş bulunuyoruz. Buna GZFT ya da İngilizce deyimiyle SWOT analizi adını veriyoruz.
