İnsan Kaynakları Bölümünün Örgüt İçindeki Yeri

İnsan kaynakları bölümünün örgüt içindeki yerini ifade etmek.

İşletmelerde kurulacak olan insan kaynakları bölümlerinin amacı, İKY işlevlerini yürütmek ve diğer bölümlere bu konuda yardımcı olmaktır. İnsan kaynakları bölümü ve yöneticisinin günümüzde üstlenmesi gereken görevleri şöyle sıralayabiliriz:

1. İşletmenin hedeflerine uygun insan kaynakları politikalarının saptanması için gerekli araştırmaları yapmak, bilgi ve önerileri üst yönetime sunmak,
2. Belirlenen politikalara uygun program ve çalışmaları düzenlemek ve yürütmek,
3. Bu program ve çalışmaları denetlemek ve değerlendirmek,
4. İnsan kaynakları ile ilgili yenilikleri izlemek ve gerektiğinde uygulamak,
5. İnsan kaynakları ile ilgili rutin işleri yürüterek, diğer yöneticilerin işlerini hafifletmek.

İnsan kaynaklarının, işletme varlıkları içinde önemli bir yeri olduğunu ve etkin kullanılmadığı takdirde önemli bir maliyet unsuru olacağını belirtmiştik. Dolayısıyla, insan kaynaklarından sorumlu olacak bölümün rolünü gerçekleştirebilmesi için diğer bölümlerle eşit düzeyde ve üst yönetime en yakın konumda olması gerekir. Daha açık bir anlatımla, bu bölüm işletme politika ve plânlarının saptanmasında diğer bölümlerle eşit yetki ve sorumluluğa sahip olmalıdır.

Şekil 8. 1′de, büyük bir işletmenin insan kaynakları bölümünün organizasyon şeması örnek olarak verilmiştir. Örgüt büyüdükçe, İKY işlev ve çalışmalarının her biri için ayrı bir alt birim oluşturmak gerekir. Alt birimlerin oluşturulmasında; “organ işlev yaratmaz, işlev organ yaratır” ilkesinden hareket etmek gerekir. Biz alt birimleri oluşturalım, nasıl olsa zaman içinde bu birimlere gerek duyulacaktır, düşüncesi yanlıştır. Bu durum gereksiz bir maliyet kalemi oluşturur. Bir birimi, o birimin yapacağı yeterince işlev (görev) varsa oluşturmak gerekir. Bunun için, öncelikle, insan kaynakları bölümünün yerine getireceği işlevlere, bu işlevlerin yoğunluk ve önem derecesine bakılır. Her işletme için bu işlevlerin yoğunluk ve önem derecesi farklı farklı olabilir.

Daha sonra, önemli ve yoğun işlevler alt birimler haline getirilerek o işlevlerde uzmanlaşmaya gidilir. Çağdaş anlamda bir insan kaynakları bölümünün başında bulunan bir yöneticide, en az şu niteliklerin bulunması gerekir: İşletmecilik eğitimi almış olmak, insan kaynakları dışında üretim, finans, pazarlama, satış gibi işletmenin diğer işlevlerini biliyor olmak, çalışma yasaları konusunda yeterli bilgiye sahip olmak, kolay iletişim kurabilmek ve yabancı dil bilmek.