Halkla İlişkiler Nedir?

Halkla ilişkiler kavramı üzerinde uzun süre tam bir görüş birliğine varılamamıştır. Bu nedenle kavram sosyal bilimlerin alt dalları içinde yorumlanmaktadır. Kavram üzerinde görüş birliğine varılabilmesi için, Foundation for Public Relations Research and Education tarafından araştırma yapılmasına karar verilmiştir. 65 uzmanın yaptığı araştırmada 472 tanım analiz edilmiş ve bu tanımların analizi sonucunda halkla ilişkiler ile ilgili daha kapsayıcı bir tanım yapılmıştır. “Halkla ilişkiler, bir işletme ile hedef kitle arasında karşılıklı iletişimi, anlayışı, kabulü ve işbirliğini sağlamaya ve sürdürmeye yardımcı bir yönetim fonksiyonudur.” (Harlow. 1976. s.35).

1976′daki halkla ilişkiler tanımından sonra 1978′de Mexico City’de Halkla İlişkiler Derneklerinin Dünya Asemblesi’nde üzerinde uzlaşılan tanıma göre; “Halkla ilişkiler, kuruluş yöneticilerinin programlarını uygulayabilmek, hem kuruluş hem de halka hizmet verebilmek için eğilimleri, istekleri analiz etmek ve sonuçlarını tahmin etmeye yönelik sosyal bilim ve sanattır.”

İngiltere Halkla İlişkiler Enstitüsü (IPR) ise halkla ilişkileri, “bir kuruluş ile hedef kitlesi arasında iyi niyet ve karşılıklı anlayışa dayalı ilişkileri sürdürmeye yönelik, önceden planlanmış çabalar” olarak tanımlamışlardır. Enstitünün yaptığı bu tanımda iletişim sürecinin oluşturulmasında iyi ilişkilerin önemi vurgulanmıştır.

Halkla ilişkilere akademik anlamda önemli katkılar sağlayan, halkla ilişkiler bölümlerinde kitapları okutulan Cutlip ve Center ise “karşılıklı yarar sağlayan iki yönlü iletişime dayalı dürüst ve sorumlu uygulamalarla, kamuoyunu etkilemeye yönelik planlı çabalar” şeklinde tanımladıkları halkla ilişkiler kavramında iki yönlü iletişimin önemini vurgulamaktadırlar.

Foundamentals of PR adlı kitabın yazarı Nolte ise “Halkla ilişkiler, her ikisinin de yararını gözetecek kuruluşun sosyal, politik ve ekonomik çevresine adaptasyonunu, çevrenin de kuruluşa uyumunu gerçekleştiren bir yönetim görevi” olduğunu vurgulayarak yönetim ve çevre arasında uyumun sağlanabilmesi için alınması gereken tedbirleri halkla ilişkiler sorumluluğu içerisinde değerlendirmektedir. James Grunig ile P. Seitel’a göre “halkla ilişkiler kuruluş ile hedef kitlesi arasında iletişim yönetimidir.” (Aktaran; Peltekoğlu. 2001. s. 3-4).

 

Halkla ilişkiler kavramı ile ilgili neden bu kadar çok tanım geliştirilmiş olabilir? Tartışınız.

Biz bu ünitede halkla ilişkiler ile ilgili tanımlardan sadece bir bölümüne yer verebildik. Bu kitapta yer alan halkla ilişkiler ile ilgili konuları daha iyi kavrayabilmek için yapılan bu tanımlardan Rex Harlow’un tanımı halkla ilişkileri çok daha iyi ifade etmektedir.

Buradan hareketle yukarıda ifade ettiğimiz tüm halkla ilişkiler tanımlarındaki bazı ortak noktaları şöyle toplayabiliriz.
– Halkla ilişkiler, organizasyonlara özgü bir faaliyettir.
– Halkla ilişkilerde hedef kitle (ilgili çevreler) hem kurum içi hem de kurum dışı çevreleri kapsamaktadır.
– Halkla ilişkiler, bir iletişim çabasıdır.
– Halkla ilişkiler, iletişimde anlayış, kabul ve işbirliği çerçevesinde gerçekleşir.
– Halkla ilişkilerde iletişimin ikna edici şekilde tasarlanıp gerçekleştirilmesi gerekir.
– Halkla ilişkiler, bir yönetim fonksiyonudur.
– Halkla ilişkiler, bir süreçtir.

Bu tanımlar bizlere yönetimin ilgili her türlü konu hakkında haberdar olması ve kamuoyuna karşı her zaman açık davranması gerektiğini göstermektedir. Bunların yanı sıra yönetimin kamu çıkarlarına hizmet etmesi için de üzerine düşen sorumluluğunu araştırmakta ve tanımlamaktadır. Öte yandan halkla ilişkiler, yönetimi gelişmelerden haberdar etmekte ve bu gelişmelerle birlikte ortaya çıkan değişimlerden etkili bir biçimde yararlanmasını sağlamaktadır. Aynı zamanda eğilimleri önceden tahmin etmede erken bir uyarı sistemi gibi hizmet etmektedir. Bütün bunları gerçekleştirirken de temel araçlar olarak araştırma, planlama ve iletişim tekniklerinden yararlanmaktadır.