Maliyetlerin Fiyatlandırmaya Etkileri

Maliyetlerin Bölümlendirilmesi

Maliyetleri çeşitli yönlerden bölümlendirebiliriz. Bu bölümlendirmede ilk önce maliyetler ile üretim hacmi arasındaki bağlantı ele alınır. Maliyetler üretim hacmiyle ilişkili olma açısından ikiye ayrılır: Değişken maliyetler, değişmez maliyetler.

Değişken Maliyetler: Kısa dönemde çıktı düzeyine doğrudan doğruya bağlı olarak değişen giderlerdir. Örneğin, işçilik ücretleri ve hammadde harcamaları değişken maliyetlerdendir.

Değişmez Maliyetler: Kısa dönemde, belirli bir kapasite düzeyinde aynı kalan ve çıktı düzeyine göre değişmeyen maliyetlerdir. Hiç üretim yapılmasa da değişmez maliyetler ile karşılaşılır. Fabrika binasının, büroların kiraları, tahvillere yapılan faiz ödemeleri, makine ve donanımın amortisman giderleri değişmez maliyetlere girer.

 

Değişken maliyetler ve değişmez maliyetler ayırımını yapmak her zaman kolay mıdır?

Toplam Maliyet, Ortalama Maliyet ve Marjinal Maliyetlerin Oluşumu

Maliyetler ile üretim hacmi arasındaki işlevsel ilişkiye dayanarak, toplam maliyet, ortalama maliyet ve marjinal maliyet ayırımını da yapabiliriz. Toplam maliyetlerin içinde, değişken maliyetler ve değişmez maliyetler bulunmaktadır. Bu yönden ele alındığında, toplam değişken maliyetler ile toplam değişmez maliyetler bir arada toplam maliyetleri oluştururlar. Örneğin, bir mobilya üreticisinin toplam maliyeti mobilya yapımında kullanılan kereste, kalıp, tutkal, boya, kumaş gibi maddelere ödenenlerle, işçilik, dükkân kirası, borç alınan kapitalin faizi, çalışanların ücret ve maaşları, işletmedeki araç, gereç ve donanımın üretime düşen payları gibi çok çeşitli gider kalemlerinin toplamıdır. Maliyetlerin başka bir bölümlenmesi birim başına düşen ve ek birimler için harcanan giderleri ele alır.

Bunlar:
Ortalama Maliyetler: Bir birim malın maliyetidir. Toplam maliyetlerin, toplam üretim niceliğine bölünmesiyle bulunur. Bu maliyetlerin de bir bölümü değişken ve bir bölümü de değişmez niteliktedir. Buna göre, ortalama değişken maliyetler ve ortalama değişmez maliyetler ayırımı yapılır. Bunlar bir birim mal için hesaplanan değişken ve değişmez maliyetlerdir.

Marjinal Maliyetler: Bir birimlik üretim artışının toplam maliyetlerde yol açtığı artış tutarıdır. Bu giderler, üretimin hangi düzeye dek sürdürülmesi gerektiğini ortaya koyar.

Marjinal maliyetler ile ortalama maliyetler arasında yakın ilişki vardır. Mağazaların azalan birim maliyetleriyle hangi noktaya dek üretim yapabilecekleri ve maliyetlerin hangi üretim düzeyinde yükselmeye başladığı bu ilişkiden anlaşılır. Fiyatlandırma açısından baktığımızda ortalama maliyetlerle marjinal maliyetlerin eşit olduğu düzey, mağazanın en azından uygulayacağı taban fiyattır. Bu birim fiyatını taban olarak alan işletme, pazar koşullarına göre daha üst fiyatlar uygulayarak kara geçecektir.